Commitment van de jongere
Het gaat bij het mogelijk maken van duurzame terugkeer op de eerste plaats om het verkrijgen van het commitment van de amv met zijn terugkeer.
Goede timing
Hierbij zijn de volgende elementen van belang: op de eerste plaats moet er sprake zijn van een goede timing. Vanaf het begin moet er, als onderdeel van de begeleiding, gesproken worden over het leven in het herkomstland en de familie en zo mogelijk wordt er vanaf het begin van de begeleiding contact onderhouden met de familie. Bij het maken van terugkeerplannen moet er sprake zijn van terugkeer naar een voor de amv veilige opvang in familieverband met ontwikkelingskansen voor het kind. Daarom is er, afhankelijk van de leeftijd, instemming nodig van het kind over zijn verblijfsplaats en de eventuele voogdijoverdracht.
Tijd geven, rust gunnen
Er is tijd en rust nodig om de amv te laten wennen aan een ander perspectief dan het door hem beoogde en te werken aan vertrouwen in de mensen en organisaties waar het kind bij terugkeer mee te maken heeft. Dit betekent dat begeleiding van terugkeer altijd maatwerk is, goede samenwerking met partners als DT&V en IOM is daarbij van belang. Ervaringen van teruggekeerde amv’s en andere landgenoten zijn belangrijk. Contact van de jeugdbeschermer met de familie over de onmogelijkheden van de amv in Europa werkt ontlastend voor het kind, het ontschuldigt het kind.
Commitment van de familie
Op de tweede plaats is er voor duurzame terugkeer commitment van de grootfamilie nodig zodat er in samenwerking met hen en het kind een toekomstplan gecreëerd kan worden. Bovendien vergroot het commitment van de familie met terugkeer van het kind ook het commitment van het kind met zijn terugkeer. De samenwerking met de grootfamilie biedt ook goede kansen om het toekomstperspectief van het kind in het land van herkomst al in Europa vorm te geven door bijvoorbeeld gericht onderwijs te volgen.
Organiseren en coördineren
Is er geen familie beschikbaar of kan deze onvoldoende veiligheid bieden, dan is er samenwerking nodig met organisaties in landen van herkomst om familie te vinden, alternatieve familieopvang te zoeken, informatie te checken, opleiding- en werkmogelijkheden te vinden en eventuele voogdijoverdracht en monitoring te organiseren. De vorming van focal points is daarin een goed initiatief. Het is bij het werken aan terugkeer verder belangrijk dat het netwerk van een amv in Nederland zoals mentoren, onderwijzers, opvangouders en vrienden, het onderzoeken van terugkeermogelijkheden ondersteunen.
Onderwijs in land van herkomst
Duurzame terugkeer vraagt om investering in onderwijs in landen van herkomst. Immers, een van de belangrijke motieven om naar het westen te vluchten is de zoektocht naar een beter bestaan en een beter toekomstperspectief. Monitoring van het terugkeerproces door lokale organisaties is van belang om toe te zien of de terugkeer duurzaam is en het kind zich positief ontwikkelt.
Overdragen van verantwoordelijkheden
Een gedachte is om het overdragen van verantwoordelijkheden, ofwel ontslag van Nidos uit de voogdij, pas te laten plaatsvinden na een nazorgperiode van bijvoorbeeld drie maanden na terugkeer en een rapportage door een neutrale instantie of de terugkeer volgens plan is verlopen, het kind op een veilige en duurzame plaats verblijft en een eventuele nieuwe voogd de taak adequaat uitvoert en de belangen van het kind worden behartigd.
Kortom, voor het werken aan duurzame terugkeer is het van belang dat er gewerkt wordt aan dubbel commitment, commitment van het kind en commitment van zijn familie. We noemen dit ook wel de CC-methode bij terugkeer.
